Trong nhiếp ảnh, “35mm” ( ba mươi lăm ly ) là cụm từ chúng ta thường nghe đến nhất : film 35mm, ống kính 35mm , tương đương khổ 35mm … Rất nhiều “35mm” , nhưng ở đây tôi chỉ muốn đề cập đến ống kính tiêu cự 35mm dùng trên film 35mm ( kích thước chính xác là 24x36mm ) , hay còn gọi là full frame trên máy kỹ thuật số .
Tiêu cự 35mm cho góc nhìn như mắt người ?
Tiêu cự 35mm trên film 35mm cho góc nhìn 63.4 độ . Toàn bộ góc nhìn của mắt bạn đạt hơn 180 độ cho 2 mắt , phần nhìn rõ nhất của 2 mắt đạt khoảng 55 độ , tương đương với tiêu cự 42mm . Hơn nữa hình ảnh bạn thấy được là do bộ não bạn tổng hợp ra từ 2 mắt , nó khá khác với hình ảnh thu được trên võng mạc. Vì vậy, tiêu cự 35mm và mắt người không liên quan gì đến nhau cả .
Nhiều nhiếp ảnh gia nổi tiếng thế giới chụp và chỉ chụp ống kính tiêu cự 35mm ?
Đây là một trong những “huyền thoại” nực cười nhất tôi hay nghe , nhất là về Henri Cartier Bresson . Trong khi ông này chủ yếu dùng ống kính tiêu cự 50mm trên máy Leica 35mm , phần 35mm phía sau đã được chuyển thành ống kính 35mm . Phần 35mm này thậm chí còn đi xa hơn khi có nhiều người bảo rằng trong chiến tranh thế giới thứ 2 ( 1939 - 1945 ) , các phóng viên ảnh chủ yếu là sử dụng máy ảnh Leica , ống kính 35mm . Trong khi ống kính Leica tiêu cự 35mm đầu tiên đến tận năm 1948 mới bắt đầu được sản xuất . Chắc chắn có nhiều nhiếp ảnh gia chụp bằng ống kính tiêu cự 35mm , nhưng bên cạnh tiêu cự 35mm , họ còn chụp những tiêu cự khác nữa .
Tiêu cự 35mm cho hình ảnh hoàn hảo, không bị biến dạng ?
Kể cả khi bạn dùng tiêu cự 50mm, chỉ cần mặt của chủ thể bạn hơi lệch khỏi vùng trung tâm ảnh một chút là sẽ bị biến dạng . Tiêu cự 35mm làm trầm trọng thêm tình trạng biến dạng này .
Ống kính tiêu cự 35mm giúp học nhiếp ảnh tốt hơn ?
Tất cả ống kính một tiêu cự ( fix ) đều bắt buộc bạn phải suy nghĩ và di chuyển nhiều hơn khi chụp ảnh , từ đó có thể nó sẽ giúp bạn nắm bắt được nhiếp ảnh nhanh hơn .
Vậy tại sao ống 35mm lại phổ biến như vậy ?
Chắc chắn là như vậy . Ngay cả những máy ảnh kỹ thuật số ống kính liền, dùng cảm biến kích thước nhỏ hơn fullframe như Fuji X100, Leica X1/X2 … cũng chọn ống kính tiêu cự 23/24 mm để có góc nhìn tương đương ống kinh 35mm trên máy 35mm . Sau đây là nguyên nhân tại sao :
- Tiêu cự 35mm thuận tiện, dễ chụp . Bất kỳ ai cũng có thể đứng/ngồi tại chỗ, chụp lại những gì họ nhìn thấy trước mắt bằng ống kính 35mm . Đó là lý do tại sao ống kính này vô cùng phổ biến với thể loại ảnh lưu niệm, đường phố hay du lịch . Những ống kính như 50mm hay 28mm sẽ khiến người chụp phải di chuyển nhiều hơn để chụp được khung hình như ý .
- Đối với máy ảnh dùng film 35mm , nhất là những dạng máy du lịch , máy rangefinder có khoảng cách từ film đến ngàm ống kính ( distance flange ) ngắn , thì ống kính tiêu cự 35mm dễ chế tạo, nhỏ gọn, và rẻ tiền .
- Người ta đã quá chán những tiêu cự khác . Điều này nghe có vẻ buồn cười , nhưng thực tế nó lại diễn ra như vậy . Khi Oskar Barnack chế tạo ra chiếc Leica dùng film 35mm đầu tiên , ông đã chọn 50mm là tiêu cự ống kính chuẩn . Đây chỉ là sở thích riêng của ông , không căn cứ trên bất kỳ “một nghiên cứu khoa học” nào . Trước thành công của Leica, những hãng máy ảnh khác đã đua nhau sao chép chiếc máy này và sao chép luôn cả việc lấy tiêu cự 50mm làm chuẩn . Điều này khiến từ lúc ra đời ( 1924 ) cho đến khi kết thúc chiến tranh ( 1945 ) , hầu hết ảnh chụp bằng máy 35mm đều chụp bằng ống kính tiêu cự 50mm . Đấy là chuyện ngày xưa, còn ngày nay, chẳng phải chúng ta vẫn nghe chụp chân dung là phải dùng ống tele tiêu cự 85mm trở lên sao . Việc nhà nhà chụp chân dung bằng ống tele , khiến cho những bức chân dung dạng này trở nên buồn chán . Và người ta chuyển sang chụp chân dung bằng ống wide, cụ thể là tiêu cự 35mm ( biến dạng vừa phải ) , để tìm sự đổi mới .
Lời kết
Không ai có thể phủ nhận sự phổ biến của tiêu cự 35mm . Tuy nhiên, không phải ai cũng thích nó. Nhiều người thích tiêu cự 28mm hơn , do 35mm đối với họ không đủ rộng . Một số khác, trong đó có tôi, thích tiêu cự 40mm , vì cho như vậy là góc nhìn tự nhiên hơn . Hoặc rất nhiều người khác thích tiêu cự tiêu chuẩn 50mm . Mặc dù vậy, nhìn lại những nguyên nhân tôi đã kể trên, cùng với việc nếu bạn chỉ có một ống kính duy nhất , thì e là khó có lựa chọn nào hợp lý hơn tiêu cự 35mm .
Ý kiến bạn đọc