Đặc điểm quan trọng nhất của một ống kính, đó là tiêu cự (Focal length).
Tiêu cự cho biết tầm bao phủ của ống kính, có nghĩa là máy ảnh nhìn được một góc rộng cỡ nào. Tiêu cự được đo bằng milimet và tiêu cự giống nhất với góc nhìn của mắt người là 50 mm. Mặc dù thị trường của mắt người rộng hơn nhiều so với góc nhìn của ống kính 50 mm nhưng nếu ta nhìn một vật bằng mắt thường, rồi nhìn qua ống kính 50 mm thì thấy độ phóng đại là như nhau. Điều đó lý giải tại sao người ta lại lấy ống 50 mm làm chuẩn - bởi nó tương đối phù hợp cho cả phong cảnh và chân dung.
Những ống kính với tiêu cự nhỏ hơn 50 mm được gọi là ống góc rộng (wide) vì nó có thể đưa vào khung hình được nhiều hơn. 28 mm là ống góc rộng thường thấy nhất, lý tưởng cho chụp phong cảnh và kiến trúc, dĩ nhiên bạn vẫn có thể kiếm ống góc rộng hơn nếu cần. Các ống rộng hơn 20mm thường được gọi là ống cực rộng (ultra-wide angle lens).
Ống kính với tiêu cự lớn hơn 50 mm được gọi là ống kính tele. Ống này cho góc nhìn nhỏ hơn và lý tưởng khi muốn kéo gần lại chủ thể ở xa, phóng đại chi tiết. Ống tele cho hiệu ứng rất đẹp mắt khi chụp người. Đối lập với ống kính góc rộng, ống kính tele có đặc tính tạo độ sâu trường ảnh khá mỏng (vùng ảnh rõ mỏng), có nghĩa là rất dễ dàng tạo hiệu ứng mờ hậu cảnh – lý tưởng cho chụp chân dung, động vật hoang dã và chụp thể thao.
Tiêu cự tốt cho chụp chân dung thường là 85 mm tới 135 mm – khoảng này được gọi là tele tầm ngắn. Tiêu cự phù hợp cho chụp thể thao và thiên nhiên hoang dã thường dài hơn nhiều, ít nhất cũng phải là 200 mm, lý tưởng là 300 mm hoặc hơn. Nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp chụp thể thao và hoang dã thường sử dụng ống 600 mm thậm chí còn dài hơn nữa.
Những ống kính với tiêu cự nhỏ hơn 50 mm được gọi là ống góc rộng (wide) vì nó có thể đưa vào khung hình được nhiều hơn. 28 mm là ống góc rộng thường thấy nhất, lý tưởng cho chụp phong cảnh và kiến trúc, dĩ nhiên bạn vẫn có thể kiếm ống góc rộng hơn nếu cần. Các ống rộng hơn 20mm thường được gọi là ống cực rộng (ultra-wide angle lens).
Ống kính với tiêu cự lớn hơn 50 mm được gọi là ống kính tele. Ống này cho góc nhìn nhỏ hơn và lý tưởng khi muốn kéo gần lại chủ thể ở xa, phóng đại chi tiết. Ống tele cho hiệu ứng rất đẹp mắt khi chụp người. Đối lập với ống kính góc rộng, ống kính tele có đặc tính tạo độ sâu trường ảnh khá mỏng (vùng ảnh rõ mỏng), có nghĩa là rất dễ dàng tạo hiệu ứng mờ hậu cảnh – lý tưởng cho chụp chân dung, động vật hoang dã và chụp thể thao.
Tiêu cự tốt cho chụp chân dung thường là 85 mm tới 135 mm – khoảng này được gọi là tele tầm ngắn. Tiêu cự phù hợp cho chụp thể thao và thiên nhiên hoang dã thường dài hơn nhiều, ít nhất cũng phải là 200 mm, lý tưởng là 300 mm hoặc hơn. Nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp chụp thể thao và hoang dã thường sử dụng ống 600 mm thậm chí còn dài hơn nữa.
Khẩu độ
Một đặc điểm quan trọng thứ nhì của ống kính là khẩu độ - khẩu độ là khả năng thu nhận ánh sáng của ống kính. Khẩu độ càng lớn thì càng có nhiều ánh sáng lọt vào, và càng tốt hơn trong điều kiện thiếu sáng. Ống kính có độ mở lớn giúp bạn có vùng ảnh rõ khá mỏng, làm mờ hậu cảnh tốt hơn. Ống kính khẩu lớn rõ ràng là có lợi, nhưng kèm theo nó là kích thước các thấu kính và ống kính phải lớn hơn, nặng hơn và cũng đắt tiền hơn.
Khẩu độ của ống kính DSLR còn được gọi là trị số f, là tỷ số giữa tiêu cự trên đường kính của miệng ống kính. Vì vậy khi miệng ống kính càng lớn thì trị số f càng nhỏ. Trong ống kính có một cửa số, cấu trúc giống con ngươi ở mắt giúp thu nhỏ độ mở ống kính để kiểm soát mức phơi sáng và độ sâu trường ảnh, tuy nhiên chỉ số quan trọng đó là khẩu độ tối đa – hay là trị số nhỏ nhất có thể của f.
Với ống kính một tiêu cự, thì chỉ có một con số cho khẩu độ mà thôi – ví dụ: 50 mm f1.8. Với ống zoom thì hầu hết là có 2 trị số; ví dụ: 18-55 mm f3.5-5.6 – có nghĩa là ở 18 mm ống có thể mở lớn nhất là f3.5 và chỉ mở được lớn nhất là f5.6 tại 55 mm (càng zoom thì càng bị tối đi do khẩu độ bị thu hẹp lại). Trị số f nhỏ có nghĩa là ta có thể dễ dàng làm mờ hậu cảnh. Đó là lý do tại sao ống chuẩn 50 mm là bước khởi đầu hoàn hảo cho nhiếp ảnh chân dung và chụp thiếu sáng.
Khẩu độ của ống kính DSLR còn được gọi là trị số f, là tỷ số giữa tiêu cự trên đường kính của miệng ống kính. Vì vậy khi miệng ống kính càng lớn thì trị số f càng nhỏ. Trong ống kính có một cửa số, cấu trúc giống con ngươi ở mắt giúp thu nhỏ độ mở ống kính để kiểm soát mức phơi sáng và độ sâu trường ảnh, tuy nhiên chỉ số quan trọng đó là khẩu độ tối đa – hay là trị số nhỏ nhất có thể của f.
Với ống kính một tiêu cự, thì chỉ có một con số cho khẩu độ mà thôi – ví dụ: 50 mm f1.8. Với ống zoom thì hầu hết là có 2 trị số; ví dụ: 18-55 mm f3.5-5.6 – có nghĩa là ở 18 mm ống có thể mở lớn nhất là f3.5 và chỉ mở được lớn nhất là f5.6 tại 55 mm (càng zoom thì càng bị tối đi do khẩu độ bị thu hẹp lại). Trị số f nhỏ có nghĩa là ta có thể dễ dàng làm mờ hậu cảnh. Đó là lý do tại sao ống chuẩn 50 mm là bước khởi đầu hoàn hảo cho nhiếp ảnh chân dung và chụp thiếu sáng.
Các thông số khác trên ống kính.
Để tiết giảm trọng lượng và giá cả, một số hãng sản xuất đã loại bỏ mô tơ lấy nét trong thân máy ở những model giá rẻ và do đó những chiếc máy này chỉ có thể tự lấy nét tự động (auto focus) được với những ống có mô tơ ở trong mà thôi. Nếu bạn có những chiếc này, bạn cần tìm mua những ống kính có ký hiệu AF-S để sử dụng được chức năng lấy nét tự động. Nếu ống không phải là AF-S thì bạn phải tự lấy nét bằng tay.
Những ống kính Canon có chữ USM trong dãy tên là loại có mô tơ lấy nét siêu thanh giúp lấy nét nhanh và êm hơn nhiều so với loại không USM. Vì vậy nếu bạn mua ống Canon và muốn loại lấy nét vừa nhanh vừa êm thì nên chọn loại USM. Công nghệ tương đương của Nikon có tên là Silent Wave Motor viết tắt là SWM. Đây chính là chữ S trong AF-S, và vì vậy nếu bạn muốn lấy nét nhanh và không ồn ào thì hãy chọn loại AF-S. Công nghệ tương đương của các hãng Sony, Pentax, Olympus và Sigma lần lượt có tên là SSM, SDM, SWD và HSM.
Một lưu ý cuối cùng, mỗi hãng sản xuất DSLR đều chế một loại ngàm riêng để lắp ống kính, và đều tự sản xuất ống kính cho mình, ống Canon chỉ lắp được vào máy canon, ống Nikon chỉ lắp được vào máy Nikon mà thôi. Dĩ nhiên cũng có thể gắn thêm adaptor để dùng ống khác loại, nhưng một số tính năng cũng bị mất đi, nên tốt nhất là bạn nên đồng bộ hóa giữa máy ảnh và ống kính của mình. Ngoài ra cũng có hãng thứ ba như Sigma, Tamron, Tokina … sản xuất ra ống kính với các ngàm khác nhau cho các hãng máy khác nhau. Ví dụ ống Sigma có các loại ngàm cho Canon, Nikon hay Pentax.
Những ống kính Canon có chữ USM trong dãy tên là loại có mô tơ lấy nét siêu thanh giúp lấy nét nhanh và êm hơn nhiều so với loại không USM. Vì vậy nếu bạn mua ống Canon và muốn loại lấy nét vừa nhanh vừa êm thì nên chọn loại USM. Công nghệ tương đương của Nikon có tên là Silent Wave Motor viết tắt là SWM. Đây chính là chữ S trong AF-S, và vì vậy nếu bạn muốn lấy nét nhanh và không ồn ào thì hãy chọn loại AF-S. Công nghệ tương đương của các hãng Sony, Pentax, Olympus và Sigma lần lượt có tên là SSM, SDM, SWD và HSM.
Một lưu ý cuối cùng, mỗi hãng sản xuất DSLR đều chế một loại ngàm riêng để lắp ống kính, và đều tự sản xuất ống kính cho mình, ống Canon chỉ lắp được vào máy canon, ống Nikon chỉ lắp được vào máy Nikon mà thôi. Dĩ nhiên cũng có thể gắn thêm adaptor để dùng ống khác loại, nhưng một số tính năng cũng bị mất đi, nên tốt nhất là bạn nên đồng bộ hóa giữa máy ảnh và ống kính của mình. Ngoài ra cũng có hãng thứ ba như Sigma, Tamron, Tokina … sản xuất ra ống kính với các ngàm khác nhau cho các hãng máy khác nhau. Ví dụ ống Sigma có các loại ngàm cho Canon, Nikon hay Pentax.
Ý kiến bạn đọc