LENSBABY - Ống kính cho hiệu ứng đặc biệt

 Vậy “lensbaby” là gì?

Lensbaby được phát minh 1 cách tình cờ bởi nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp Craig Strong khi ông cố gắng thay thế chiếc máy ảnh film Holga bằng một thiết bị ảnh số tương đương.

Về bản chất Lensbaby chính là 1 loại ống kính cho máy ảnh SLR với cấu tạo gồm một thấu kính gắn trên một ống có thể di động được (giống như phần ống xếp của máy ảnh đời cổ) khiến cho nó không những có thể thay đổi điểm lấy nét mà còn có thể xoay hướng 1 cách tùy ý. Vì vậy Lensbaby cũng được gọi là ống kính có thể lựa chọn tiêu điểm. Để thay đổi khẩu độ ta tháo ra và lắp vào các lá khẩu độ cố định tương ứng. Điểm đặc biệt của lensbaby là nó có thể tạo nên những bức ảnh mờ ảo và khá lạ mắt giống như khi chụp bằng máy Holga.

Hiện nay, Lensbaby đã trở thành 1 thương hiệu khá nổi tiếng bởi Craig Strong cùng với Sam Pardue đã thành lập Lensbabies LLC – công ty chuyên sản xuất Lensbabies và đặt tại Portland, Oregon,Mỹ .
 

Lensbaby hoạt động như thế nào ?

Ý tưởng cơ bản của lensbaby là một thấu kính gắn trên một ống có thể uốn cong được và do đó mang lại những hiệu ứng quang học thú vị. Ống kính này sẽ tạo ra một vùng của ảnh sắc nét mà các vùng khác xung quanh điểm sắc nét (thường gọi là sweet spot) có độ mờ tăng dần. Ngoài ra bạn có thể di chuyển sweet spot tới chỗ bạn muốn trên khung hình bằng cách “uốn cong” ống kính.

Bởi vậy Lensbaby có thành phần ống kính cấu tạo khá linh hoạt gần giống như vòi của máy hút bụi mà bạn vẫn thường thấy. Ở cả 2 đầu ống đều có các vòng kim loại – 1 đầu hỗ trợ khớp nối của các máy ảnh SLR thông dụng như Canon EOS, Nikon F, Pentax K, Olympus OM, Minolta Maxxum/Dynax, Minolta Manual, Canon FD, Contax/Yashica, M42 universal screwmount, Leica R và thậm chí cả chuẩn cho máy ảnh số Olympus 4/3.

Để lấy nét với lensbaby, bạn dùng cách nén hoặc giãn đoạn ống của lens với 2 ngón tay. Điều chỉnh lấy nét vào 1 điểm cụ thể bằng cách làm cong ống kính sang các hướng cần thiết. Để điều chỉnh khẩu độ của ống kính, bạn dùng các lá khẩu độ tương ứng với các độ mở được chế tạo kèm với lensbaby từ f/2.0 đến f/22 ( tùy theo loại sản phẩm lensbaby)

Chỉ cần tập luyện 1 vài lần, sau khi quen cách dùng là bạn sẽ có được những tấm ảnh hết sức thú vị.

Vậy lensbaby đem lại hiệu ứng gì ?

Trước tiên, do cấu trúc đơn giản của ống kính nên bạn chắc chắn sẽ gặp phải rất nhiều hiện tượng quang sai và kết quả là bạn sẽ có 1 vùng trên tấm ảnh rất nét song những vùng xung quanh (có khi chiếm đa số tấm ảnh) thì hầu như nhòe mờ giống như hiệu ứng nhòe do đối tượng chụp đang chuyển động.

Do lấy nét giống như máy ảnh đời cổ, tức là bạn co giãn phần thân xếp của ống kính nên bạn sẽ hoàn toàn phải tự điều chỉnh dựa trên cảm nhận của mình qua khung ngắm về hình ảnh nhận được. Bên cạnh đó, do phần thân xếp có thể đẩy sang bên trái hoặc bên phải, lên trên hay xuống dưới nên bạn có thể thay đổi mặt phẳng nét cho chúng không song song với mặt phẳng của cảm biến (hay thiết diện film ở máy ảnh film) và hình ảnh sẽ có độ sâu trường nét (DOF) rất khác so với những ống kính thường dùng.

Ngoài ra, do cấu tạo quang học đơn giản nên với lensbaby bạn sẽ gặp phải hiện tượng lóe vốn thường gặp ở các ống kính cấp thấp, chúng tạo nên halo (các đốm hay quầng sáng) xung quanh những vùng sáng trên hình song lại có tác dụng là nguồn sáng khuếch tán cho các đối tượng trong ảnh và tạo ra hiệu ứng ánh sáng mờ ảo khá thú vị.



Sản phẩm đầu tiên Lensbaby original là ống kính đầu tiên trong dòng sản phẩm Lensbaby. Phiên bản này có độ mở tương ứng là f2.8, f4.0, f5.6 và f8.0

Đây là ống kính đầu tiên mang lại cho những bức ảnh hiệu ứng khá đặc sắc, sáng tạo và sinh động hơn nếu so với những ống kính đã có trước đó.

Tuy nhiên Lensbaby original lại được cấu tạo từ một thấu kính quang học không có lớp tráng phủ nên độ chính xác cũng như chất lượng ảnh sẽ chưa đạt yêu cầu đối với những nhiếp ảnh gia đòi hỏi khắt khe về mặt chất lượng.

Hình ảnh sẽ sắc nét nếu như bạn mở ở f/5.6 hoặc f/8 nhưng sẽ trở nên khá soft và ít tương phản ở độ mở f/4 và đặc biệt ở f/2.8 – tất nhiên khi này ấn tượng tạo ra bởi các vùng nét,mờ trên tấm ảnh sẽ khá mạnh.

Các vòng khẩu độ của Lensbaby original được giữ bằng một vòng đệm bằng cao su có thể tháo lắo dễ dàng bằng dụng cụ đi kèm theo lensbaby.

Lensbaby 2.0 là sản phẩm ra đời tiếp sau đó (vào tháng 3/2005) và cho phép khoảng thay đổi về khẩu độ lớn hơn, chất lượng quang học tốt hơn và cũng cho phép lấy nét linh hoạt và sắc bén hơn so với phiên bản đầu tiên.

Lensbaby 2.0 bao gồm ống kính chất lượng tốt với lớp tráng phủ (coated), các thành phần quang học cũng như chỉ số khúc xạ ở mức chất lượng cao hơn so với phiên bản trước. Bên cạnh đó, so với sản phẩm đầu tiên thì lensbaby 2.0 có thêm độ mở lớn nhất f2.0 và vì vậy ảnh sẽ có độ sáng, sắc nét hơn và có thể lựa chọn tiêu điểm nhanh hơn.
 

Bởi vậy, nếu như bạn thích hiệu ứng soft focus (độ nét không quá sắc – thường phù hợp khi bạn chụp chân dung) và ánh sáng tản thì lensbaby original sẽ phù hợp hơn, trong khi đó lensbaby 2.0 lại phù hợp với những nhiếp ảnh gia cần có những điểm hết sức sắc nét trong ảnh và cần có độ sáng tập trung hơn vào đối tượng.

Các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp thường rất thích sử dụng lensbaby 2.0 khi chụp các đám cưới và chụp chân dung bởi hình ảnh thường có màu sắc sinh động và có sự hòa trộn rất tinh tế giữa vùng nét và vùng mờ..

Với lensbaby 2.0, các lá khẩu độ được giữ ở đúng vị trí nhờ 3 nam châm và các lá khẩu độ cũng làm bằng vật liệu có từ tính. Để thay đổi khẩu độ, chỉ cần dùng thiết bị đi kèm với ống kính để chạm vào lá khẩu độ và lấy ra. Sau đó bạn cho lá khẩu độ mong muốn vào ống kính và nó sẽ tự động được dịch vào đúng vị trí.

Một nhược điểm của Lensbaby 2.0 đó là hầu như không thể lặp lại được nhiều lần 1 hiệu ứng đã chụp. Và sản phẩm thứ 3, Lensbaby 3G ra đời đã bổ sung cho những khiếm khuyết của phiên bản 2.0 trước đó. Bạn vẫn sử dụng như trước, điều chỉnh ống kính để có được phần hình ảnh cần sắc nét song tiếp theo bạn có thể ấn 1 nút để cố định ống kính ở vị trí mong muốn nhờ cấu tạo có thêm 3 chốt định vị mới. Sau đó bạn có thể vi chỉnh điểm nét nhờ vòng lấy nét xoay như ở các ống kính truyền thống.

Nhờ vậy lensbaby 3G cho phép bạn điều chỉnh chính xác điểm lấy nét, có thể chụp tốc độ chậm hơn và có thể lặp lại hiệu ứng nhiều lần.
Cũng có độ méo thấp nhưng ống kính này còn có hệ thấu kính kép được tráng phủ nhiều lớp và có thể thay đổi khẩu độ trong khoảng từ f/2 đến f/22 nên cho phép hình ảnh có độ nét hay mờ rất linh hoạt theo ý muốn của bạn.

Kết luận:

Tất nhiên lensbaby không phải là ống kính mà bạn sẽ sử dụng hàng ngày, song chúng cũng đem lại một góc nhìn đặc biệt cho những tấm ảnh của bạn. Hiệu ứng của chúng được tạo nên bởi sự sai lệch trong quang học và chính vì thế hiệu ứng đó cũng rất đặc trưng mà không phần mềm xử lý ảnh nào có thể tạo ra được.

Không những thế, để tạo thêm nhiều hiệu ứng hơn thì Lensbabies LLC còn có thêm những thiết bị bổ sung làm tăng tính năng của lensbaby. Ví dụ như bộ Macro kit giúp cho bạn có thể chụp Macro, hay Lensbaby 0.6X Wide Angle / Macro Conversion Lens hoặc 1.6X Lensbaby Telephoto Conversion Lens cho phép bạn biến tiêu cự của Lensbaby thành 30mm hoặc 80mm và có thể chụp macro gần hơn.

Hoặc bộ Lensbaby Creative Aperture kit cho phép bạn chuyển định dạng khẩu độ từ hình tròn sang các dạng hình sao, trái tim hoặc tự tạo… để ảnh có những hiệu ứng ánh sáng lạ mắt.

Điểm đặc biệt nữa là không chỉ dùng cho máy ảnh, bạn cũng có thể dùng lensbaby cho máy quay để có những hiệu ứng tương tự và bạn chỉ cần mua thêm adapter chuyển đổi của Lensbaby để có thể sử dụng được cho máy quay.

Lensbaby cũng có giá thành rẻ, tạo được hiệu ứng khá ấn tượng và cũng đủ nhỏ để bạn có thể mang theo trong các chuyến đi nên chúng thực sự là một thiết bị rất thú vị và đáng để bạn đầu tư.

Tuy nhiên do phải lấy nét thủ công nên việc chụp ảnh với lensbaby sẽ đòi hỏi bạn phải mất nhiều thời gian hơn so với chụp bằng các ống kính thông thường và đó cũng là nhược điểm mà bạn cần lưu ý.