Sử dụng ống kính góc rộng

Do có khả năng bao quát một trường nhìn rất lớn nên loại ống kính này khá "kén" cảnh và khó sử dụng.

 

Ống kính góc rộng thường được dân du lịch ưa chuộng nhưng khá "kén" cảnh và khó sử dụng.  Ảnh: Nikon USA.

Ống kính góc rộng (wide lens) là công cụ lý tưởng để diễn tả độ sâu cũng như kích thước đối tượng trong kỹ thuật nhiếp ảnh. Do có khả năng bao quát một trường nhìn rất lớn, nên loại ống kính này khá "kén" cảnh và khó sử dụng.
Dưới đây là một số kỹ thuật chung để lợi dụng các đặc tính độc đáo của ống góc rộng trong việc tạo ra những hiệu ứng đẹp cho bức ảnh của mình theo trang web Cambrigdeincolour.

 

1. Ống góc rộng là gì?

 

Hoàng hôn ở Death Valley, California (Mỹ), chụp bằng ống cực rộng, 16 mm. Ảnh: Cambridgeincolour.

 

 

Ống góc rộng được dân du lịch ưa chuộng, do khả năng bao quát cảnh rất tốt và giảm hiện tượng lens flare đáng kể hơn so với những ống có tiêu cự dài. Bạn cũng có thể sử dụng loại ống này để chụp chân dung, hoặc đôi khi chụp macro với chất lượng chấp nhận được. Tuy nhiên, chúng thường gây ra lỗi phóng đại không đều hay làm méo mép ảnh, rất hữu dụng để nhấn mạnh chủ thể hoặc tạo những tác phẩm biếm họa hài hước.

2. Kỹ thuật phối cảnh

Chân trời ảo và những đường thẳng song song trong một bức ảnh chụp cảnh đơn thuần.  Ảnh: Cambridgeincolour.

 

Lỗi xảy ra khi đặt máy ảnh quá cao so với chân trời ảo. Điểm ảo bị đẩy lên góc trên của ảnh và các đường song song bị kéo dài quá mức, khiến khối kiến trục như đổ về phía người xem.  Ảnh: Cambridgeincolour.

Khi chụp phong cảnh, ống góc rộng phải được sử dụng thật cẩn thận để tránh đưa những vật thể quá thừa vào ảnh. Ngoài ra, cần đặc biệt chú ý đến luật bố trí các đường thẳng trong ảnh. Đặt máy ảnh quá thấp hoặc quá cao so với đường chân trời ảo của cảnh sẽ làm ảnh bị mất đối xứng. Các đường thẳng song song của cảnh dường như sẽ bị kéo dài ra và hội tụ lại một điểm gọi là điểm ảo (Vanishing point). Đối với những ống cực rộng, một sự thay đổi nhỏ trong cấu trúc phối cảnh sẽ làm thay đổi nhiều tính chất cũng như quy mô của đối tượng cần diễn đạt, thậm chí gây ra những đường cong hội tụ méo mó không mục đích.

 

Cách khắc phục hiện tượng này.
- Xác định đường chân trời, vốn là một đường thẳng tưởng tượng nằm ngang chung nhất của cảnh. Sau đó chụp thử một vài kiểu (không cần quá chuẩn xác) để kiểm tra tính đối xứng và sự hội tụ của các đường thẳng trong cảnh. Nhất thiết phải hướng máy ảnh sát đường chân trời tưởng tượng này kể cả trường hợp bạn sẽ thu được khá nhiều thứ thừa thãi vào ảnh. Bạn có thể crop bớt trong quá trình xử lý sau này.
- Tiến xa đối tượng hơn và sử dụng các ống kính tiêu cự dài hơn để chụp. Cách này khá hiệu quả nếu bạn chưa hiểu rõ về ống kính góc rộng đang cầm trong tay.
- Sử dụng phần mềm để bóp lại ảnh (distort).
- Sử dụng ống kính tilt/shift để kiểm soát phối cảnh.
Hiệu ứng các đường thẳng tưởng tượng trong cảnh hội tụ với nhau thường được tránh trong nhiếp ảnh. Tuy nhiên, với một vài trường hợp, hiệu ứng này lại gây ấn tượng mạnh, nếu biết cách sử dụng hợp lý với một ống góc rộng. 

3. Tác dụng bao quát trường nhìn

 

Bạn không có quá nhiều không gian để chụp bức ảnh này trong một hang động. Ảnh: Theamericanwes

Tác dụng quan trọng nhất của ống góc rộng là thu được một khoảng không gian lớn vào ảnh, đặc biệt khi ở trong môi trường chật hẹp, khiến ta không thể di chuyển đủ xa để bố cục như phòng họp, hay hang động. Ống zoom với dải tiêu cự vừa phải luôn là sự lựa chọn hàng đầu nếu bạn ưa thích sự tiện lợi và nhanh chóng. Ống fix góc rộng thường đem lại chất lượng hình ảnh rất tuyệt nhưng sẽ làm bạn lúng túng khi mang đi du lịch hoặc chụp trong không gian hẹp. Nói chung, loại ống một tiêu cự này thường hợp hơn với những tay máy điêu luyện hoặc những người chụp ảnh nghệ thuật vốn coi yếu tố chất lượng là trên hết.

 

4. Lưu ý sử dụng kính lọc phân cực

 

Sự kết hợp giữa kính lọc phân cực và ống góc rộng đôi khi không đem lại hiệu quả. Trong hình, những thước chụp bầu trời bị sáng, tối không đều. Ảnh: Kenrockwell.

 

Kính lọc phân cực thường được dùng để chụp ảnh phong cảnh, nhằm giảm bớt ánh sáng chói và tăng bão hòa màu cho ảnh. Tác dụng của kính lọc CPL phụ thuộc nhiều vào hướng đặt máy ảnh của bạn và hướng của nguồn sáng chủ đạo trong ảnh (như mặt trời). Hiệu ứng phân cực mạnh nhất khi máy ảnh của bạn hướng vuông góc với hướng ánh sáng. Đặc biệt, trong trường hợp sử dụng ống siêu rộng, một phần của khung ảnh thường hướng vuông góc với mặt trời, trong khi những phần còn lại có thể tạo với mặt trời góc hẹp hơn rất nhiều. Điều này khiến những thước chụp bầu trời bị sáng tối không đều. Nói chung, bạn nên điều chỉnh kỹ càng trước khi sử dụng loại kính lọc này.

5. Lưu ý kiểm soát ánh sáng đi vào ống kính

Kính lọc GND là giải pháp khi cảnh cần chụp có bố cục ánh sáng phức tạp. Ảnh:Cambridgeincolour.

Những ống góc rộng thường gặp rào cản là sự biến đổi cường độ sáng dọc trường nhìn do khả năng bao quát khá lớn. Với một mức phơi sáng nhất định, các khu vực trên ảnh thường bị quá cháy và quá tối. Sử dụng kính lọc GND hoặc kết hợp nhiều ảnh với mức phơi sáng khác nhau có thể khắc phục tốt nhược điểm này.
Ống góc rộng cũng nên trang bị loa che nắng (lens hood) để tránh hiện tượng lóe sáng, vốn là nguyên nhân làm giảm độ tương phản và gây mất chi tiết trên ảnh trong các pha chụp ngoài trời. Loa dạng xẻ cánh sen thường được khuyên dùng do tác dụng bảo vệ tốt hơn so với dạng tròn.

-----------------------------------------------------------------

 

Chụp ảnh với ống kính góc rộng

Ống kính góc rộng cho phép ghi lại khung cảnh trải dài của cảnh vật, nhưng đồng thời cũng là thách thức lớn, nếu muốn sử dụng chúng hiệu quả.
Một trong những ống kính đầu tiên mà những nhiếp ảnh gia chụp ảnh thiên nhiên cần có là ống góc rộng, chiều dài tiêu cự dưới 35 mm, hoặc siêu rộng, chiều dài tiêu cự dưới 24 mm. Dưới đây là một số bí quyết để có tạo nên những bức ảnh đặc sắc, gây ấn tượng mạnh với ống kính loại này, theo trang web Digital Photography School.

Nếu tiền cảnh không đẹp, toàn bộ tấm ảnh sẽ bị xấu. Ảnh: Digital Photography School.

1. Tiến lại gần

Vì ống rộng có trường nhìn lớn hơn so với các loại ống kính có tiêu cự trung bình, nên khi chụp ở cùng một khoảng cách, chủ thể trông cũng sẽ nhỏ hơn bình thường. Để khắc phục điều này, hãy tiến gần hơn đến chủ thể khi chụp

2. Quan tâm đến tiền cảnh

Trái với những gì bạn tưởng tượng, yếu tố quan trọng nhất khi chụp phong cảnh rộng là tiền cảnh. Trong khi ống kính góc rộng cho phép ghi lại khung cảnh rộng hơn, chúng cũng khiến những vật ở tiền cảnh (gần máy) bị phóng đại lên so với vật ở xa ống kính. Kết quả là, nếu tiền cảnh không đẹp thì toàn bộ tấm ảnh sẽ bị xấu. Bức ảnh không chỉ bao quát phong cảnh rộng lớn mà còn cần thể hiện tốt cả những chi tiết ở cự ly gần.
Khi chụp bằng ống góc rộng, hãy tìm tòi để có được góc chụp với tiền cảnh thú vị. Nếu tiền cảnh của bạn không được đẹp, hãy cân nhắc sử dụng những ống kính có tiêu cự dài hơn.

3. Chú ý đến những đường dọc

Ống kính góc rộng thường làm biến dạng và méo hình. Nhiều người có thể thấy khó chịu với hiệu ứng này, nhưng điều quan trọng là cách bạn dùng ra sao. Nhiều chủ thể có thể trở nên hài hước, thú vị hơn khi bị biến dạng. Tuy nhiên, để hạn chế hiện tượng này, đơn giản là bạn hãy xác định bố cục sao cho chỉ có duy nhất một đường dọc trong ảnh, hoặc sử dụng ống kính tilt/shift để kiểm soát phối cảnh. Chức năng tùy chỉnh Lens Distort trong phần mềm Photoshop cũng có thể giúp ích.

Ảnh chụp suối nước nóng, mắt người xem có xu hướng nhìn từ bên dưới rồi kéo dài theo đường dẫn mà dòng suối tạo ra. Ảnh: Digital Photography School.

4. Sử dụng đường dẫn

Về mặt bố cục, đường dẫn như dòng suối, con đường... xuất phát từ góc dưới đến phần chính giữa giúp "lôi" mắt người xem đến chủ thể của tấm ảnh, hút họ vào đó với cảm xúc mạnh mẽ.
Như tấm ảnh chụp suối nước nóng, mắt người xem có xu hướng nhìn từ bên dưới rồi kéo dài theo đường dẫn mà dòng suối tạo ra. Càng ra xa, dòng suối như càng thu hẹp dần (do góc nhìn rộng của ống kính), kết hợp với màn sương tạo nên chiều sâu ấn tượng cho bức ảnh.

5. Sử dụng kính lọc (filter)

Chụp bằng ống góc rộng cũng tạo ra một số vấn đề nếu dùng kèm kính lọc. Đầu tiên là đối với kính lọc phân cực. Hiệu ứng của kính lọc phân cực đối với nền trời xanh quá mạnh khiến cho tấm hình có màu sắc không chân thực, vì vậy hãy tháo bỏ kính lọc phân cực khi chụp trời xanh bằng ống kính góc rộng.
Các loại kính lọc lắp đằng trước ống kính là vấn đề thứ hai, đặc biệt khi bạn muốn sử dụng nhiều loại cùng một lúc. Tuy nhiên, hệ thống kính lọc như bộ Cokin’s P-series (với mấu giữ dành cho ống kính góc rộng) có thể giúp giải quyết vấn đề.

6. Dễ dàng lấy nét

Một trong những điều tuyệt vời khi chụp bằng ống kính góc rộng là khả năng lấy nét dễ dàng. Loại ống này là công cụ lý tưởng để diễn tả độ sâu trong bức ảnh. Ống kính góc càng rộng, độ sâu của ảnh càng lớn. Đối với loại có tiêu cự 24 mm, với khoảng cách 6 mét từ camera, bạn có thể dễ dàng lấy nét bất cứ chủ thể nào trong khoảng 3 mét, kể cả đối với độ mở ống kính rất nhỏ là f/11.