Dùng ống kính máy phim cho máy DSLR

Nhiều ống kính máy phim vẫn được các nhiếp ảnh gia ca ngợi về kết cấu, chất lượng, không thua những ống kính tân tiến đời mới.

Adapter cho máy Sony Nex 3/5. Ảnh: Dpreview.

Trong thời đại kỹ thuật số, tuy được gắn mác đồ cổ nhưng nhiều ống kính MF thời máy phim vẫn được nhiều nhiếp ảnh gia ca ngợi về kết cấu, chất lượng, không thua gì ống kính tân tiến đời mới, thậm chí còn tương đương loại chuyên nghiệp đắt tiền. Điểm bất tiện là các nhà sản xuất hiện không còn hỗ trợ chấu cắm trực tiếp cho chúng trên thân máy kỹ thuật số, nên muốn dùng, phải sử dụng bộ chuyển đổi (adapter). Hiện tại có khá nhiều hãng sản xuất adapter hỗ trợ nhiều dòng ống kính, từ cổ điển đến hiện đại, trên nhiều dòng máy khác nhau.
Ví dụ, dòng Micro Four Thirds sử dụng hệ thống ống M Four Thirds. Riêng khi lắp thêm một adapter có thể dùng tất cả các ống thuộc hệ thống "4/3" (vẫn cho phép AF, đo sáng). Dòng máy NEX của Sony (sử dụng cảm biến APS-C cỡ máy DSLR) còn adapter tùy chọn cho phép sử dụng ống kính dòng Alpha DSLR riêng của họ. Do dòng máy không gương lật có cự ly từ đáy ống đến cảm biến (flange back distance – cự ly cạnh) tương đối nhỏ nên chỉ có một số ít adapter phù hợp với ống máy film. Vì vậy, chúng không thích hợp để làm máy chụp chính, nhưng lại là giải pháp dự phòng tuyệt vời.

Hình ảnh mô tả khái niệm cự ly cạnh. Ảnh: Shutterskills.

Khái niệm "cự ly cạnh" (flange back distance) là khoảng cách từ cạnh lens đến phim (hoặc cảm biến trên máy số). Nếu adapter quá dày, lens sẽ không thể lấy nét đến vô cực, ngược lại nếu quá mỏng thì lại dẫn đến tình trạng lấy nét "ngoài vô cực".
Trường hợp thứ nhất (không thể lấy nét đến vô cực) nghiêm trọng hơn vì khi đó bộ máy (thân – bộ chuyển – lens) chỉ còn có thể chụp cận (close-up), trong khi với trường hợp thứ hai, có thể xử lý bằng cách lấy nét tay thật cẩn thận. Vì vậy, khi mua adapter, cần phải chắc chắn rằng nó vẫn giữ được cự ly cạnh. Bên cạnh đó, một số adapter còn được thêm các thấu kính cho phép lấy nét vô cực khi cự ly cạnh quá dài, thường khiến giảm chất lượng hình ảnh, đồng thời biến adapter thành một ống nối teleconverter nhỏ - tăng tiêu cự hiệu dụng lên một chút nhưng hoàn toàn bất lợi khi muốn chụp góc rộng. Vì vậy, nên mua adapter ở những địa chỉ phân phối tin cậy và feedback tốt để lựa chọn được loại phù hợp, cũng như được hưởng chế độ hậu mãi hợp lý.
Lấy nét trên các ống MF

Khung ngắm trên lens MF. Ảnh: MFlenses.

Đối với các ống kính đời mới thiết kế cho thân máy DSLR, mọi thứ hoàn toàn tự động, từ chọn khẩu độ, lấy nét, đo sáng… Người chụp chỉ cần chỉnh lại thông số cho phù hợp, bố cục theo ý tưởng rồi chụp. Nhưng sự việc không hề đơn giản khi chèn adapter vào giữa ống kính và thân máy. Người chụp phải chỉnh bằng tay đến khẩu lớn nhất để có đủ ánh sáng để bố cục và lấy nét, sau đó chỉnh lại khẩu phù hợp với ý tưởng chụp. Đối với đối tượng tĩnh, cơ chế MF có phần bất tiện hơn so với AF, nhưng chính AF nhiều khi lại bắt nét sai chủ thể khi chụp chuyển động. Để khắc phục, phải căn nét tay trước tại vùng dự đoán chủ thể sẽ đi qua, đồng nghĩa với khép khẩu nhỏ để DOF sâu, ảnh tối và khó bắt nét trên viewfinder hơn. Ống film MF có hỗ trợ một cơ chế bắt nét rất tuyệt vời là sử dụng khung ngắm chia đôi và lăng kính micro (microprism) giúp căn nét vùng dễ dàng hơn (tất nhiên phải luyện tập nhiều). Sử dụng adapter gắn ống film MF trong trường hợp này đặc biệt hiệu quả với các thân máy có chế độ LiveView.
Với hầu hết các adapter, người chụp hầu như mất cả khả năng AF và báo chuẩn nét trên viewfinder. Có một số adapter có gắn chip có thể kích hoạt lại hệ thống hỗ trợ lấy nét trên DSLR. Một số adapter khác lại hỗ trợ vòng xoay chỉnh khẩu độ cho các lens không có như adapter của Novoflex hỗ trợ lens Nikon G. Thậm chí, một số adapter đời mới cho dòng máy Micro Four Thirds vẫn cho phép sử dụng chế độ tự động hoàn toàn như đo sáng, AF như một số loại của Olympus.

Ống kính máy phim dùng trên Canon EOS 7D. Ảnh: Blogspot.

Cơ chế lấy nét trên ống MF máy phim với cơ chế hỗ trợ MF tốt cho phép quay video HD trên DSLR chuẩn xác hơn. Hơn nữa, đa số DSLR hiện vẫn chưa hỗ trợ lấy nét tự động khi quay video nên chuyện không AF được khi dùng adapter cũng không đáng lo ngại cho lắm.