Lễ hội Đền suối Mỡ

Thông tin chi tiết

Đền Suối Mỡ bao gồm đền Hạ, đền Trung, đền Thượng và một số đền phụ cận khác thờ công chúa Quế Mỵ Nương, con gái vua Hùng Định Vương. Theo truyền thuyết, công chúa là người có công mở suối khai nguồn nước mát, dạy dân cày ruộng cấy lúa và được suy tôn là Thánh Mẫu Thượng ngàn. Suối Mỡ được xếp hạng di tích danh thắng cấp quốc gia từ năm 1988.


Lễ hội đền Suối Mỡ có từ lâu đời, được tổ chức vào dịp cuối tháng 3 đầu tháng 4 âm lịch hàng năm, thu hút hàng vạn du khách đến dâng hương, trảy hội. Trong ngày vào hội, tục giã bánh dày thờ của hàng hội diễn ra rất vui, rất nhộn. Người ta vừa giã bánh dày vừa nói vui: “của bà thì méo, của tôi thì tròn, giã trật hai hòn, thờ cô Tích Mễ”. Theo tục lệ, dân làng hội đến Suối Mỡ là dân tứ xứ. Các bà, các cô được dân sở tại cho rước trước ngày chính hội. Họ chia thành các đội ăn mặc quần áo rực rỡ, đội áo vàng, đội áo xanh, đội áo hoa, đội áo nâu, đội lại có mẫu hoàng yến. Đội nào cũng đoan trang cung kính cùng nhau rước lễ vào đền. Ngày rước hội là ngày rước của người dân sở tại.




Làng Dùm có ngôi đình to cách đền hơn 1 km về phía đông. Tinh mơ dân làng và quan viên đã tế lễ ở đình. Tế xong xin rước sắc và bài vị ra đền suối. Đám rước trống dong, cờ mở qua đền cây Xanh đến xế trưa mới tới đền Hạ.


Nổi bật trong phần hội của Lễ hội đền Suối Mỡ là các hoạt động văn nghệ như: hát văn, hát quan họ. Bên cạnh đó còn có các trò chơi dân gian như: cờ tướng, cờ bỏi, chọi gà, vật, đu, chọi gà, bắn cung, võ dân tộc, đi cầu thùm, bịt mắt đập niêu và đu tiên…trong đó, bắn cung và võ dân tộc do người bản địa biểu diễn. Thi bắn cung được mở ở gần khu đền. Cung làm bằng gỗ dâu, néo dây căng. Tên là tre già và cứng, vát nhọn đầu, đuôi gấp mo tre làm cánh tên. Đích bắn làm bằng cót hay lấy mẹt vẽ hồng tâm. Người bắn đứng xa năm chục bước, tuỳ theo ban giám khảo quy định. Ai bắn trúng cả ba mũi tên vào giữa hồng tâm là thắng. Còn võ dân tộc thì có đi quyền, múa côn, múa kiếm, múa đao…. Tối đến nhà đều có tổ chức chầu văn. Các đội chầu văn được bố trí hát ở tiền đường. Thường thì dân làng sở tại ưu tiên cho các đội chầu văn hàng hội của Chí Linh, Kiếp Bạc (tỉnh Hải Dương) biểu diễn cho dân và khách thập phương xem.Cũng thời điểm ấy, dân làng Quỷnh cũng rước từ đình Quỷnh ở phía Tây Suối Mỡ rước lên,đi qua nghè Hàn Lâm để vào đền Trung làm lễ. Khi đám rước tới đền Hạ thì tế an vị. Những năm hội lớn, lễ này thường mổ lợn to. Cuộc tế này diễn ra ở ngay sân tiền đường của đền Hạ. Trong ngày vào đám, nhà đền chịu trách nhiệm đón khách quý. Các quan phủ, huyện, các chánh tổng lân cận có nhà quan cư, bên cạnh ghế tiếp khách còn đặt một “ cái cùm” để răn đe.




Khách đến hội đền Suối Mỡ rất đông. Trong đó có các bà, các cô, các mẹ, các chị chủ yếu đi lễ và xem hát chầu văn; Thanh niên nam nữ trẻ, chưa vợ hoặc chưa chồng thì đi bộ leo suối, leo núi. Các ông hương ẩm uống rượu, uống trà với các quan viên chức sắc sở tại. Rượu ở Nghĩa Phương xưa là rượu gạo, men nấu bằng ba gỗ, ty ô tre, rất thú vị.


Suối, núi ở Suối Mỡ hoà với nhau rất hữu tình. Từ đền Trung lên đến đền Thượng có 5 thác nhỏ đổ xuống. Thác ở ngay cửa đền Thượng gọi là thác Đầu Voi. Lui xuống là thác Cao. Lớn nhất suối là thác Vực Mỡ. Các thác khác tuỳ theo khe, dốc tạo nên cảnh khá đẹp. Đá suối chồng nên nhau, xếp thành các hình thù, xen bên các bồn nước quanh năm phủ bóng cây rừng mát mẻ làm cho bước chân leo trèo mãi không chán.