Mỗi khi xuân về, đồng bào dân tộc Lào ở Lai Châu lại tổ chức lễ hội Căm Mường truyền thống cầu khấn thần sông, thần núi, ông bà, tổ tiên phù hộ cho con cháu làm ăn thuận lợi.
Thông tin chi tiết
Lễ hội Căm Mường chính là dịp để bà con dân bản dâng tế lễ vật cầu khẩn thần sông, thần núi, thần khe, thần suối thần rồng phù hộ cho bà con dân bản no đủ, điều lành ở lại, điều dữ mang đi.
Lễ hội Căm Mường mang ý nghĩa tín ngưỡng, nên dân bản thực hiện rất long trọng và thành kính.Trước khi diễn ra, các gia đình phải làm hết việc đồng áng, nương rẫy. Mấy ngày cấm bản thì mọi người chỉ nghỉ ngơi, đi chơi, không phải lao động. Đồng thời, cấm các gia đình mua các thứ từ ngoài đưa về nhà, nên phải chuẩn bị lương thực, thực phẩm ăn uống trong những ngày cấm.
Lễ hội được tổ chức từ 30 tháng 12 đến mùng 5 thần 1 âm lịch hàng năm.
Phần lễ: Mở đầu cuộc lễ, thầy cả đọc lời tuyên bố lý do buổi lễ. Trong lời của thầy cả đề cập tới lịch sử của người Lự, lịch sử bản mường, cái lý của việc làm lễ và những người sẽ được “thụ lễ”lần này.
Khi bắt đầu lễ các thầy lạy một lạy rồi bắt đầu đọc lời khấn. Trong phần lễ này không có khèn, sáo, trống hay bất kì một loại nhạc cụ nào để làm âm vang. Bởi theo quan niệm của người Lự thì như thế sẽ làm ảnh hưởng tới các linh hồn riêng, mà cái linh hồn ở đây chính là sự thần bí, linh thiêng ẩn hiện trong những lời khẩn cầu của thầy cúng.
Người Lự ví lễ là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần được thể hiện bằng các lễ vật dâng tế trong buổi lễ. Những lễ vật này do dân bản tự nguyện đóng góp, và thầy cúng sẽ khẩn cầu lên vị thần thấu hiểu lòng thành kính của dân bản, mong được mùa bội thu, thóc lúa đầy bồ, già trẻ gái trai trong bản được vui vẻ sum vầy hạnh phúc.
Người Lự có truyền thống làm bánh nếp (khẩu nép) để ăn, mời bạn bè, khách đến nhà chơi. Bản không cấm các gia đình mổ gà, mổ ngan, vịt… Nhưng ít ai làm thịt con vật, vì họ cho rằng ngày cúng lễ là cầu cho vật nuôi không bị dịch bệnh, phát triển tốt.
Sau phần lễ là
phần hội, có các trò chơi dân gian như: ném còn, đánh gối, đẩy gậy, té nước và hát dân ca Lự.
Lễ Căm Mương đã loại bỏ hoàn toàn yếu tố mê tín dị đoan, thay vào đó đề cao vai trò của những sinh hoạt văn hoá dân gian mang tính cộng đồng.
Lễ hội Căm mường Lai châu Người Lự còn giữ được những nét văn hóa riêng độc đáo
Chính vì vậy, lễ hội này cần được bảo tồn, gìn giữ, phát huy để thật sự trở thành nét đẹp trong vốn văn hoá dân gian mang đậm bản sắc riêng của người Lự.